Studio Ghibli không chỉ là một xưởng phim hoạt hình đơn thuần, mà còn là một cột mốc trong lịch sử điện ảnh, đặc biệt là trong lĩnh vực Anime. Đồng sáng lập bởi Hayao Miyazaki và Isao Takahata vào năm 1985, Ghibli đã xây dựng di sản của mình dựa trên vẻ đẹp vẽ tay tỉ mỉ, lối kể chuyện sâu sắc về mặt cảm xúc, và sự tôn trọng sâu sắc đối với thiên nhiên, tuổi thơ cùng sự phức tạp của hành vi con người.
Trong khi phần còn lại của thế giới anime chạy theo các xu hướng và sự thay đổi của thị trường, Ghibli đã làm một điều lặng lẽ hơn, nhưng lại có sức ảnh hưởng lâu dài hơn nhiều. Đó là tin tưởng vào khán giả, đặc biệt là khán giả nhỏ tuổi, khả năng thấu hiểu nỗi đau, tìm thấy niềm vui trong sự tĩnh lặng, và chấp nhận sự mơ hồ. Dưới đây là một số tác phẩm xuất sắc nhất đã làm nên tên tuổi của Studio Ghibli, những bộ phim anime mà mọi người hâm mộ đều nên xem qua.
Xếp Hạng Các Tác Phẩm Nổi Bật Của Studio Ghibli
7. Castle in the Sky (Lâu Đài Trên Không)
Nơi Giấc Mơ Bay Bổng Giữa Đám Mây
Castle in the Sky anime
Bộ phim chính thức đầu tiên của Studio Ghibli, Castle in the Sky, ra mắt năm 1986, đã đặt nền móng cho mọi thứ mà studio này sau này nổi tiếng. Dưới bàn tay đạo diễn của Hayao Miyazaki, đây không chỉ là một bộ phim ra mắt, mà là một lời tuyên bố. Cảnh quan trên không, thế giới giả tưởng pha trộn công nghiệp, và câu chuyện được xây dựng dựa trên sự ngây thơ lẫn tinh thần phản kháng đã định hình bộ phim này ngay từ đầu.
Phim theo chân Pazu, một cậu bé thợ mỏ, và Sheeta, một cô gái bí ẩn rơi từ bầu trời xuống cùng chiếc vòng cổ phát sáng giúp cô bay lơ lửng. Cuộc hành trình của họ dẫn đến Laputa, một thành phố bay huyền thoại được cho là bị bỏ hoang, nhưng thực tế lại đầy sức sống. Điều bắt đầu như một cuộc phiêu lưu thời thơ ấu nhanh chóng mở ra một câu chuyện đa lớp về các nền văn minh đã mất, lòng tham đế quốc và công nghệ thiếu lương tri.
Thế giới của Castle in the Sky mang cảm giác cơ khí nhưng lại hữu cơ, với những phi thuyền khổng lồ và thành phố chạy bằng sức gió hòa quyện một cách liền mạch với những tàn tích phủ đầy cỏ và người máy bảo vệ. Miyazaki đã lấy cảm hứng từ tác phẩm Gulliver’s Travels và các thị trấn khai thác mỏ ở Wales mà ông đã ghé thăm trong thời kỳ bất ổn lao động. Những gốc rễ này thể hiện rõ trong nhân vật chính thuộc tầng lớp lao động của phim và các chủ đề phản kháng chống lại sự bóc lột quân sự.
6. Nausicaa of the Valley of the Wind (Nausicaa của Thung Lũng Gió)
Hy Vọng Cuối Cùng Của Tự Nhiên Với Một Khẩu Súng Và Một Trái Tim
Nausicaa of the Valley of the Wind anime
Trước khi Studio Ghibli chính thức được thành lập, Nausicaa of the Valley of the Wind (1984) đã định hình phong cách mà studio này sau này sẽ theo đuổi. Mặc dù về mặt kỹ thuật được phát hành dưới tên Topcraft, thành công vang dội của bộ phim đã cho phép Hayao Miyazaki và nhà sản xuất Toshio Suzuki thành lập Studio Ghibli ngay sau đó. Vì vậy, dù không “chính thức” là một bộ phim của Ghibli, nhưng về tinh thần và sự sáng tạo, nó chính là điểm khởi đầu.
Câu chuyện diễn ra trong một thế giới hậu tận thế bị bao phủ bởi “Khu Rừng Độc”, một khu rừng đột biến đầy côn trùng khổng lồ và bào tử độc. Nhân loại bám trụ sự sống trong các vương quốc biệt lập, thường xuyên gây chiến tranh để tranh giành những vùng đất sạch hiếm hoi còn lại. Ở trung tâm của thế giới đang chết dần này là Nausicaa, công chúa của một thung lũng nhỏ bé hòa bình, người có mối liên kết độc đáo với các sinh vật trong khu rừng.
Điều làm cho Nausicaa trở nên khó quên không chỉ là thông điệp về môi trường, mà là sự thật rằng bộ phim không bao giờ chọn con đường dễ dàng. Nausicaa là một người yêu hòa bình, vâng, nhưng cô cũng là một chiến binh. Cô không chỉ rao giảng hòa bình; cô bảo vệ nó, thường với khẩu súng trong tay hoặc bay lượn qua bão táp trên chiếc tàu lượn của mình. Đây là một trong số ít anime nơi ngoại giao căng thẳng hơn cả chiến đấu, và nơi sự đồng cảm có thể là một hình thức nổi dậy.
Bộ phim được dựa trên bộ manga cùng tên của Miyazaki, mà ông đã tiếp tục viết và minh họa trong hơn một thập kỷ sau khi phim ra mắt. Bộ manga mở rộng xa hơn nhiều so với thời lượng hai giờ của phim, mang đến một câu chuyện sâu sắc hơn, đen tối hơn và phức tạp hơn về mặt chính trị. Nhưng ngay cả bản phim điện ảnh cũng đã cảm thấy hoàn chỉnh một cách đáng kinh ngạc.
5. Howl’s Moving Castle (Lâu Đài Di Động Của Howl)
Nơi Trái Tim Tìm Thấy Chốn Dừng Chân Ở Những Nơi Bất Ngờ Nhất
Howl’s Moving Castle anime
Howl’s Moving Castle (2004) có lẽ là bộ phim giàu trí tưởng tượng nhất về mặt hình ảnh trong danh mục của Ghibli, và đó là một nhận định đáng chú ý.
Chuyển thể một cách phóng khoáng từ cuốn tiểu thuyết của Diana Wynne Jones, câu chuyện theo chân Sophie, một cô gái trẻ bị nguyền rủa với hình hài già nua bởi một phù thủy ghen ghét. Hành trình của cô đưa cô đến một lâu đài ma thuật biết đi thuộc sở hữu của Howl, một pháp sư khoa trương với quá khứ bí ẩn.
Điều tưởng chừng chỉ là một câu chuyện cổ tích trên bề mặt nhanh chóng trở thành một bình luận chống chiến tranh. Cuộc chiến đang diễn ra ở hậu cảnh không được lãng mạn hóa, nó tàn khốc, vô nghĩa và mang tính hủy diệt. Miyazaki, người cảm thấy thất vọng với tình hình chính trị của Nhật Bản trong Chiến tranh Iraq, đã sử dụng Howl như một phương tiện để khám phá hậu quả của chủ nghĩa quân phiệt và tầm quan trọng của việc chống lại nó, ngay cả khi sự phản kháng đó đến dưới hình thức nướng bánh mì và yêu thương một ai đó bất chấp khuyết điểm của họ.
Bộ phim đã đạt thành công quốc tế vang dội, nhận đề cử Oscar cho Phim Hoạt Hình Xuất Sắc Nhất và giành nhiều giải thưởng tại các liên hoan phim khắp Châu Âu và Châu Á. Tại Pháp, Howl’s Moving Castle được đón nhận nồng nhiệt đến mức vượt qua doanh thu của nhiều bộ phim Hollywood tại phòng vé.
4. Princess Mononoke (Công Chúa Mononoke)
Những Con Sói Chưa Bao Giờ Là Kẻ Phản Diện
Princess Mononoke anime
Ra mắt năm 1997, Princess Mononoke đánh dấu một bước ngoặt trong điện ảnh Nhật Bản. Vào thời điểm đó, đây là bộ anime đắt đỏ nhất từng được sản xuất, và nó trở thành bộ phim có doanh thu cao nhất Nhật Bản cho đến khi Titanic ra đời.
Lấy bối cảnh một thế giới thời trung cổ nơi con người và thiên nhiên đang trong cuộc chiến, bộ phim không đưa ra những câu trả lời dễ dàng. Ashitaka, một hoàng tử bị nguyền rủa, tìm kiếm hòa bình giữa hai bên, nhưng anh nhanh chóng nhận ra rằng cả hai phe đều đúng, và cả hai đều sai. Phu nhân Eboshi không phải là kẻ phản diện, mà là một nhà công nghiệp có tầm nhìn xa trông rộng. Thần sói Moro không ác, nhưng bà sẽ giết để bảo vệ lãnh thổ của mình. Thần rừng ban sự sống, và cũng lấy đi nó.
Điều làm cho Mononoke trở nên đáng chú ý là nó từ chối đơn giản hóa thông điệp của mình. Thay vì thiện đối đầu với ác, nó mang đến sự phức tạp: chủ nghĩa bảo vệ môi trường xen lẫn với sự sinh tồn, truyền thống đối đầu với tiến bộ, và những vị thần cũng đổ máu.
Nhạc nền của Joe Hisaishi nâng tầm mỗi cảnh phim, đặc biệt là những khoảnh khắc ám ảnh trong rừng. Và ngay cả bây giờ, nhiều thập kỷ sau, bộ phim vẫn thường xuyên được nghiên cứu trong các trường điện ảnh và các khóa học về môi trường và nhân văn.
3. The Boy and the Heron (Thiếu Niên và Chim Diệc)
Lời Giã Biệt Kỳ Lạ Của Cậu Bé Chim
The Boy and the Heron anime
The Boy and the Heron (2023) được quảng bá là bộ phim cuối cùng của Hayao Miyazaki, một lần nữa. Nhưng lần này, cảm giác khác biệt. Sau bảy năm sản xuất và không có trailer, bộ phim ra mắt với sự bí ẩn, tham vọng và một sức nặng cảm xúc mà cảm giác như một lời tổng kết cho mọi thứ mà Ghibli từng đại diện.
Bộ phim kể câu chuyện về Mahito, một cậu bé đang đau buồn vì mất mẹ trong Thế chiến II. Cậu chuyển về vùng nông thôn với cha và mẹ kế mới, rồi bị cuốn vào một thế giới siêu thực, thường đáng sợ, được dẫn dắt bởi một con chim diệc biết nói. Bộ phim pha trộn yếu tố giả tưởng với các yếu tố tự truyện: hành trình của Mahito phản ánh tuổi thơ của Miyazaki và mối quan hệ phức tạp của ông với Nhật Bản thời chiến.
Hình ảnh hoạt hình tuyệt đẹp, nhưng cũng ám ảnh. Những con bồ nông chảy máu, những vùng limbo lơ lửng, và những con vẹt cao lớn đầy rẫy trong một thế giới cảm giác như một giấc mơ biến thành ác mộng, rồi lại trở về. Nó không dễ giải thích, và Miyazaki cũng không cố gắng làm vậy. Thay vào đó, ông mời gọi khán giả diễn giải, suy ngẫm và cảm nhận.
Bộ phim đã giành giải Phim Hoạt Hình Xuất Sắc Nhất tại Lễ trao giải Oscar 2024, đưa Miyazaki trở thành đạo diễn duy nhất hai lần giành giải Oscar ở hạng mục này.
2. Grave of the Fireflies (Mộ Đom Đóm)
Ngọn Lửa Chiếu Sáng Bóng Tối Đen Tối Nhất Của Chiến Tranh
Grave of the Fireflies anime
Grave of the Fireflies (1988) không phải là một câu chuyện giả tưởng. Nó không phải là một câu chuyện cổ tích. Đây là bộ phim đau lòng nhất mà Studio Ghibli từng làm, và là bộ phim có khả năng khiến bạn im lặng rất lâu sau khi dòng chữ cuối cùng chạy qua màn hình.
Dưới sự chỉ đạo của Isao Takahata, bộ phim kể câu chuyện có thật về Seita và Setsuko, hai anh em đang vật lộn để tồn sót ở Kobe sau khi bom lửa của Mỹ phá hủy nhà của họ trong những tháng cuối cùng của Thế chiến II. Không có kẻ phản diện nào ở đây. Chỉ có đói khát, sợ hãi, và một thế giới đã quay lưng lại với trẻ thơ.
Takahata đã dựa nhiều phần của bộ phim vào những ký ức thời chiến tranh của chính mình và truyện ngắn bán tự truyện của Akiyuki Nosaka. Hình ảnh hoạt hình đơn giản, nhưng cảm xúc lại tàn khốc. Cái chết của Setsuko không phải là một cảnh cao trào, đó là một cảnh tĩnh lặng, được vẽ nên với tình yêu, sự kiềm chế và sức nặng không thể chịu đựng nổi.
Bộ phim không phải là một thành công phòng vé khi ra mắt, nhưng danh tiếng của nó ngày càng tăng theo thời gian. Roger Ebert gọi nó là “một trong những bộ phim chiến tranh vĩ đại nhất từng được thực hiện”, và nó thường xuyên được trích dẫn trong các cuộc thảo luận về cái giá nhân văn của xung đột, không chỉ ở Nhật Bản mà trên toàn thế giới.
Nó thường được chiếu cùng với My Neighbor Totoro trong các buổi chiếu đôi, không phải để đối lập, mà để cho thấy ánh sáng và bóng tối cùng tồn tại trong các tác phẩm đầu tiên của Ghibli như thế nào. Xem nó một lần, và nó sẽ ở lại với bạn mãi mãi.
1. Spirited Away (Vùng Đất Linh Hồn)
Nhà Tắm Thanh Tẩy Thế Giới
Spirited Away anime
Spirited Away (2001) không chỉ là bộ phim nổi tiếng nhất của Studio Ghibli, mà còn là một trong những bộ phim hoạt hình được ca ngợi nhiều nhất mọi thời đại.
Câu chuyện theo chân Chihiro, một cô bé 10 tuổi cau có tình cờ lạc vào một nhà tắm bí ẩn dành cho các vị thần và linh hồn, nơi cha mẹ cô bị biến thành lợn. Để sống sót và giải thoát cho họ, cô phải nhận một công việc dưới trướng mụ phù thủy Yubaba, học cách không chỉ làm việc, mà còn cách trưởng thành, nhớ lại mình là ai, và đấu tranh cho những điều quan trọng.
Về mặt hình ảnh, bộ phim là phép màu thuần túy. Mỗi khung hình được vẽ tay tỉ mỉ, tràn ngập những chiếc đèn lồng lung linh, những vị thần sông đeo mặt nạ, và những chú bồ hóng bé nhỏ đẩy than. Bản thân nhà tắm cảm giác như một sinh vật sống, nhộn nhịp với những sinh vật kỳ lạ và những cảm xúc ẩn giấu.
Khi ra mắt, Spirited Away đã phá kỷ lục phòng vé tại Nhật Bản, vượt qua Titanic để trở thành bộ phim có doanh thu cao nhất lịch sử điện ảnh Nhật Bản. Nó tiếp tục giành giải Oscar cho Phim Hoạt Hình Xuất Sắc Nhất vào năm 2003, trở thành bộ phim hoạt hình vẽ tay, không nói tiếng Anh đầu tiên (và cho đến nay là duy nhất) đạt được thành tựu này.
Kết Luận
Danh sách này chỉ là một cái nhìn lướt qua về những thành tựu đáng kinh ngạc của Studio Ghibli. Mỗi bộ phim ở đây đều là một minh chứng cho sức mạnh của hoạt hình khi được sử dụng để kể những câu chuyện phức tạp, nhân văn và tuyệt đẹp. Từ những cuộc phiêu lưu trên không đến những bi kịch dưới mặt đất, Ghibli đã tạo ra một di sản điện ảnh không thể phủ nhận, chạm đến trái tim khán giả ở mọi lứa tuổi trên khắp thế giới. Nếu bạn là một người yêu anime hoặc đơn giản là tìm kiếm những câu chuyện đầy ý nghĩa và hình ảnh mê hoặc, hãy bắt đầu khám phá thế giới phong phú của Studio Ghibli. Bạn đã xem bộ phim Ghibli nào rồi? Đâu là bộ phim yêu thích của bạn trong danh sách này?
